7440 sayılı Kanun’un 5. maddesinde 2018-2021 yıllarına ilişkin matrah artımı, 10. maddenin yirmi yedinci fıkrasında ise 2022 yılına ilişkin matrah artırımı hesaplamada bazı farklılıkları barındırdığı için kanunda ayrı olarak düzenlenmiştir. Matrah ve vergi artırımı aşağıdaki dört vergi grubunda yapılabilecektir: Bunlar;

• Gelir Vergisi
• Kurumlar Vergisi
• Katma Değer Vergisi
• Gelir Stopaj Vergisi (Sınırlı bazı ödemeler için

 GV ve KV Mükellefleri için (Madde 5 ve Geçici 1.Madde)

GVK-KV Matrah ve Vergi Artırımı Genel Özellikleri ve Şirketlere Getirdikleri :

1. Mükellefler matrah arttırdıkları yıllar için vergi incelemesine ve başka bir tarhiyata tabi olmayacaklardır.(Hangi vergi türünden başvuru yaptılarsa o vergi türünden)
2. Artırımda bulunulacak yıllara ilişkin beyannamelerde (İhtirazi kayıtla verilenler dahil) matrah bulunmaması (Direk zarar olması ya da kar olsa dahi indirim yada istisnalar düşüldükten sonra matrahın bulunmaması veya hiç beyanname verilmemiş olması) durumunda, artırılacak asgari matrah tutarları verginin türüne göre yukarıdaki tabloda belirtildiği gibidir.
3. Attırılan Matrah üzerinden %20 vergi ödenecek, eğer beyannameler kanuni süresinde verilmiş ve damga vergisi de dahil ilgili vergi ödenmiş ise ve de kanunun 2 ve 3. maddelerinden yararlanılmadığı varsayımında bu oran  %15 olarak indirimli uygulanacaktır. Bu indirimli uygulamada her yıl ayrı ayrı değerlendirilecektir. Diğer taraftan, Kanunun 5 inci maddesinin on ikinci fıkrası gereğince, indirimli oranda vergi uygulamasından yararlanma taleplerinin değerlendirilmesinde, her bir dönem için ayrı ayrı 20 Türk lirasına (bu tutar dâhil) kadar yapılan eksik ödemeler dikkate alınmayacaktır. İstisna, indirim ve mahsuplar nedeniyle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken verginin bulunmaması hâlinde de indirimli oran uygulanır.
4. 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunulabilmesi için bu yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamede beyan edilen vergiye esas matrahın, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında  artırılması  suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olamayacaktır. Ayrıca  2022 Yılı 3.Geçici Vergi Beyannamesi verilmediyse 2.Geçici Vergi Beyannamesinin %100 oranında artırılmış tutarı şayet 2.Geçici Vergi Beyannamesi de verilmediyse 1.Geçici Vergi Beyannamesinin %300 oranında artırılmış tutarı yapılacak kıyaslamada dikkate alınır. Şayet 2021 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesi ve 2022 yılı 3.Geçici Vergi Beyannamesinde zarar çıkması yada istisna ve indirimler dolayısıyla matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olması durumunda 2022 yılı Kurumlar Vergi matrah artırımına esas tutarın belirlenmesinde bu kıyaslama yapılmayacak bunun yerine 2022 yılı için belirlenmiş asgari tutar üzerinden %25 vergi ödenecektir.2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 1/1/2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda ise düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacağı unutulmamalıdır.
5. Mükelleflerin kazançları tevkifata tabi ise, bu vergi incelemesinden kurtulabilmeleri için tevkifat matrahlarını da artırmaları gerekir. Tersi bakımdan da  yine tevkifatlar yönünden matrah arttıran mükelleflerin vergi incelemesine muhatap olmamaları için KV yönünden de matrah arttırmaları zorunludur.
6. Kurumlar vergisi mükelleflerinden yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım indirimine tabi kazancı bulunanlar (193 Sy. Kanunun  61 md. kapsamında), bu kazançlara ilişkin muhtasar beyannamelerini vermemişler ise, incelemeye muhatap olmamaları için tevkifat için de matrah artırımı yapmaları gerekmektedir.
7. Matrah artırımında bulunulan 2018-2021 yıllarına ait zararların %50’si 2022 ve izleyen yıllar kârlarından, 2022 yılına ait zararın ise tamamı 2023 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilemeyecektir. Matrah artırımından önce 2022 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesini vermiş ve matrah artırımı yapacakları yıllarla ilgili geçmiş yıl zararlarının yarısı değilde tamamını indirim konusu yapan mükellefler matrah artırımı için öngörülen başvuru süresi içinde ilgili düzeltmeleri yaparlarsa (Matrah Artırımı yapılan geçmiş yıl zararlarının %50 sini alma) çıkan ek vergi ile ilgili herhangi bir vergi cezası ya da faiz ödemeyeceklerdir. Ancak Ek çıkan kurumlar vergisi ödemesi matrah artırımı beyannamesinin verildiği tarihi izleyen 1 ay içinde ödenmesi zorunludur. Ayrıca 2022 Kurumlar vergisi düzeltmesi nedeniyle 2022 yılına ait daha önce verilen Geçici Vergi Beyannamelerinin düzeltilmesine de gerek yoktur.
8. İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararları toplamı artırılan matrahlardan indirilemez. Ayrıca daha önce stopaj yoluyla ödenmiş olan vergilerin, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilmesi mümkün değildir.
9. 2022 yılına ilişkin yıllık beyannamelerde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilmez.

10. Matrah artırımında bulunan mükelleflerin yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin iadesi ile ilgili taleplerine ilişkin inceleme ve tarhiyat hakkı saklıdır.

11. İşe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle kıst dönemde faaliyette bulunmuş mükellefler hakkında ilgili yıllar için belirlenen asgari matrahlar, faaliyette bulunulan ay sayısı (ay kesirleri tam ay olarak) dikkate alınarak hesaplanır.Ayrıca tasfiyeye giriş kıst dönem olarak değerlendirilmemekte şirketlerin tasfiye sonu,devir ve tam bölünme gibi durumları ise kıst dönem faaliyet olarak kabul edileceği ve ona göre gerekli artırım hesaplaması yapılması gerektiği kanunda belirtilmiştir.

12.Matrah artırımında bulunulacak yıl için bu kanundan önce vergi incelemesi veya başka bir sebeple matrah farkı bulunmuş ve kesinleşmiş ise, artırıma esas alınacak matrah olarak beyan edilen ve bulunan matrah farkı birlikte dikkate alınır.

13.Başvuru ve Ödemeler için kanunun 9.maddesinin a ve b bentlerinde belirtildiği üzere;

a) Başvurunun 31.05.2023 tarihi sonuna kadar yapılması gerektiği,

b) Attırılan Matrah üzerinden %20 vergi ödenecek, eğer beyannameler kanuni süresinde verilmiş ve damga vergisi de dahil ilgili vergi ödenmiş ise ve de kanunun 2 ve 3. maddelerinden yararlanılmadığı varsayımında bu oran  %15 olarak indirimli uygulanacaktır. Bu indirimli uygulamada her yılın ayrı ayrı değerlendirileceği,Diğer taraftan, Kanunun 5 inci maddesinin on ikinci fıkrası gereğince, indirimli oranda vergi uygulamasından yararlanma taleplerinin değerlendirilmesinde, her bir dönem için ayrı ayrı 20 Türk lirasına (bu tutar dâhil) kadar yapılan eksik ödemeler dikkate alınmayacağı ve de İstisna, indirim ve mahsuplar nedeniyle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken verginin bulunmaması hâlinde de indirimli oran uygulanacağı,

c) Ödemenin peşin yada 12 aya kadar azami taksitli yapılabileceği  seçeneklerin olduğu,

d)  Taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi durumunda ilk taksitin başvuru süresini izleyen ay sonuna kadar (30.06.2023 tarihi sonuna kadar) ödemesinin yapılması gerektiği ve diğer taksitlerin ise bu tarihi takip eden aylık dönemler  itibariyle toplamda azami 12 ay olmak üzere yapılabileceği,

e) Hesaplanan damga vergisinin (1000 TL) ilk taksit dönemi içinde tamamının ödenmesinin gerektiği,

f)    Matrah artırımı nedeniyle tahakkuk eden vergilerin ilk taksit dönemi içinde tamamı ödenmesi durumunda (damga vergisi tutarı hariç) mükelleflerin ödenecek tutarın %10 daha az oranda indirimli ödeme yapma hakkının olduğu,

g)  Matrah artırımı nedeniyle doğru beyan yapılmaması ya da eksik vergi tahakkuk edilmesinin ortaya çıkması durumunda bunların ilk taksit dönemi sonuna kadar tahakkuk etmiş sayılacağı ve tahakkuk eden verginin zamanında ödenmemesi durumunda 6183 sayılı Amme Kanununa göre işlem yapılacağı,

h)   Matrah artırımı nedeniyle ödenen vergiler gelir ve kurumlar vergisi açısından maliyet ya da gider unsuru olarak kabul edilmeyeceği, indirim mahsup veyahut iade konusu yapılamayacağı,

14. Kanunun yayımı tarihinden önce vergi incelemeleri ve takdir işlemleri başlamış ve halihazırda devam eden mükellefler de ilgili yıllar için matrah artırımı yapabilirler. Bu durum yasadan önce başlamış olan incelemelerinin devamına mani değildir. Matrah arttıran mükellefin incelemesi ve takdir işlemleri kanunun çıktığı tarihi izleyen yedi gün içinde yani 21/03/2023 tarihine (bu tarih dahil) kadar tamamlanamaz ise incelemeye devam edilmeyecektir. Bu durumda matrah artırımına göre çıkan vergiler ödeneceği,

15. Mükelleflerin bu Kanun’a göre matrah veya vergi artırımı yaptıkları dönemlere ilişkin olarak kanuni süresinde vermedikleri anlaşılan beyannameler nedeniyle Vergi Usul Kanunu’nun usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına ilişkin hükümleri uygulanmayacağı

          hususları ilgili kanun metni ile hüküm altına alınmıştır.

         KDV Mükellefleri için (Madde 5 ve Geçici 1.Madde)

         KDV Matrah ve Vergi Artırımı Genel Özellikleri ve Şirketlere Getirdikleri :

1. Mükellefler 2018-2019-2020-2021 ve 2022 yılları için her bir vergilendirme dönemine ait verdikleri KDV Beyannamelerindeki (İhtirazi kayıtla verilenler dahil)  hesaplanan KDV nin yıllık toplamının yukarıdaki tablodaki yıllar itibariyle belirlenen oranlarla çarpımı üzerinden KDV vergi artırımından yararlanabilirler. Başka bir anlatımla KDV vergi artırımının aylık olarak yapılması söz konusu değildir.

2. Mükellefler matrah arttırdıkları yıllar için KDV yönünden herhangi bir vergi incelemesine ve başka bir tarhiyata tabi olmayacaklardır. Ancak artırım talebinde bulunulan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak artırım talebinde bulunulan yıllar için, sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden ve artırım talebinde bulunulan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile 3065 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki işlemler veya müteselsil sorumluluk kapsamındaki işlemlerle ilgili inceleme ve tarhiyat yapılabilecektir. Sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat yapılamaz.

3. 3065 Sy. KDV kanununun 11/1-c maddesi kapsamında Tecil-Terkin kapsamında mal satan mükellefler hesaplanan KDV’den tecil edilen vergileri mahsup ederek hesaplamalarını yapacaklardır.

4.KDV tevkifatlı satışı olan mükelleflerde yıllık Hesaplanan KDV tutarının belirlenmesinde alıcı tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilen KDV tutarları dikkate alınmadan mükellefin kendisinin beyan ettiği kdv tutarları hesaplamada dikkate alınacaktır.

5. Bir hesap döneminde en az üç dönem ve fazlası ancak 12 dönemden az KDV beyannamesini vermiş olan mükellefler Hesaplanan KDV tutar toplamlarını beyanname verilen dönem sayısına bölüp 12 dönem ile çarparak 1 yıla baliğ kılıp artırıma esas o yılın hesaplanan kdv tutarını bulur ve bu tutar üzerinden ilgili yıllar için yukarıdaki oranlarda artırım yaparlar. Bu mükelleflerin bu artırımdan yararlanmaları için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartı bulunmamaktadır.

6.Bir hesap döneminde hiç beyanname verilmemiş ya da bir veya iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olunması halinde ise, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımı yapılması ve de artırılan matrah üzerinden % 18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunulması şartıyla bu maddeden yararlanılabilinir. Bu durumda olan adi ortaklık, kollektif ve adi komandit ortaklıklarda ortakların tamamının gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları şarttır.

7. Mükellefin ilgili takvim yılında hiç hesaplanan KDV’si olmaması, işlemlerin tamamının istisnalar kapsamındaki teslim veya hizmetlerden oluşması ya da hesaplanan KDV’nin tamamının tecil terkin kapsamında olması durumunda ilgili yıl için Gelir veya Kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması ve de artırılan matrah üzerinden %18 oranında KDV artırımı yapılması şartıyla yasadan yararlanılabilinir.

%