Özet;
1-Çoğumuzu ilgilendiren ve 13.09.2018 den önce imzalanan taşıt kiralamaları TL ye dönüştürülmek zorunda değil. Ancak yeni bir taşıt kiralanacak ise TL yapılmak zorunda.
2-İşyeri kiraları TL’ye dönüştürülmek zorunda ve anlaşma sağlanamaz ise 2.01.2018 tarihindeki TC efektif döviz satış kuru esas alınacak.
3-Dövizli fatura düzenlenebilecek. Öte yandan dövizli sözleşme yapılabilen durumlar için dövizli kıymetli evrak da düzenlenecek. Diğer hallerde dövizli kıymetli evrak düzenlenemeyecek.
4-Tebliğ o kadar çok istisna düzenlemiş ki eski sözleşmelerden sadece işyeri kiraları TL’ye dönüştürülecektir.
5-Leasing işlemleri TL olmak zorunda. 32 sayılı kararın 17 ve 17/a maddesinde sayılanlar ve Gemicilik faaliyetinde bulunanlar dövizli leasing yapabilecekler.
6-Yabancı futbolcular Dövizli sözleşme yapabilecekler
Ayrıntılar aşağıda yer almaktadır.
A-Taraflardan biri Türkiye de yerleşik değil ise döviz cinsinden sözleşme yapmaya devam edilebilecektir.
B-Taraflardan her ikisi de Türkiye de yerleşik ise aşağıdaki işlemleri döviz cinsinden veya dövize endeksli yapamayacaklardır
1)Serbest Bölgeler de dahil olmak üzere gayrimenkul alım-satım ve kiralama ve ödeme işlemi
2)Yurt dışında ifa edilecekler hariç iş sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri
3)Danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dâhil hizmet sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri
4)Eser sözleşmeleri
5)İş makineleri dâhil taşıt alım-satım ve kiralama sözleşmeleri
C-Aşağıdaki sözleşmeler tarafların nerede yerleşik olduğuna bakılmaksızın döviz cinsinden yapılabilecektir.
1)İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,
2)Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışında gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,
3)Türkiye’de yerleşik kişilerin, kendi aralarında akdedecekleri, Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan ve yurt dışında başlayıp Türkiye’de sonlanan elektronik haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmeleri.
4)Menkul mal ticareti (araçlar hariç). Özetle dövizli fatura düzenlenebilecektir.
5)bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve ödemeleri
6)gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri ve ödemeleri
7)Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 17 ve 17/A maddeleri kapsamında yapılacak finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri ve ödemeleri.
8)Türkiye de yerleşik olsa dahi TC vatandaşı olmayanlar ile yapılan hizmet sözleşmeleri ve ödemeleri (Yabancı uyruklu futbolcular Dövizli sözleşme yapabilecekler)
9)Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve kiralama dışında kalan sözleşmeler ve ödemeler
10)Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası antlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla; yüklenicilerin üçüncü taraflarla akdedeceği gayrimenkul satış, kiralama ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmeler ve ödemeler. (otoyol ve köprü müteahhidleri bu işler ile ilgili dövizli sözleşme yapabilecekler)
11)Kamunun ihraç ettiği ve bankaların taraf olduğu borçlanma senetlerine ilişkin sözleşmeler.
12)6362 sayılı SPK kapsamındaki sermaye piyasası araçlarının ihracı
13)Yurt dışında yerleşik firmaların Türkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak %50 ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmeleri ve ödemeleri.
14)Havayolu şirketleri, havayolu şirketlerine teknik hizmet veren şirketler, havayolu şirketlerine yer hizmeti veren şirketler ile bu kuruluşların kurdukları ve en az %50 hisseye sahip oldukları işletmelerin gayrimenkul satış, kiralama ve iş sözleşmeleri haricindeki sözleşmeler.
15)Gemilerin inşası, tamiri ve bakımı için yapılan sözleşme ve ödemeler
D-Sözleşme ve ödeme yükümlülüğü döviz cinsinden yapılmasına müsaade edilmeyenler bu işlemler için dövizli kıymetli evrak düzenleyemezler.
E-Uluslararası piyasalarda fiyatı dövize/kıymetli madene endekslenen sözleşmeler dövize endeksli sözleşme kabul edilir.
F-Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar, %50 ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile doğrudan ya da dolaylı olarak sahipliklerinde bulunan şirketlerdeki faaliyetleri de Türkiye de yerleşik sayılmaktadır.
G-13.09.2018 tarihinden (Döviz yasağı getiren kararname) önce dövizli olarak düzenlenmiş ve tebliğ ile dövizli olarak düzenlenmesine izin verilen sözleşmelerin TL’ye dönüştürülmesi gerekmemektedir.
H-13.09.2018 tarihinden (Döviz yasağı getiren kararname) önce düzenlenmiş olan dövizli taşıt kiralama sözleşmeleri kapsam dışında tutulmuştur. Bu sözleşmeler dövizli olarak devam edecektir. Ancak bu tarihten sonra düzenlenen sözleşmeler TL cinsinden olmak zorundadır.
İ-TL’ye dönüştürülen Sözleşme bedelleri taraflarca serbestçe belirlenebilecek. Ancak taraflar anlaşamazlar ise 2.1.2018 tarihinden önceki sözleşmelerde 2 Ocak 2018 tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru esas alınarak kur sabitlemesi yapılacaktır. Ancak 2 Ocaktan bugüne kadar TÜFE oranında artış yapılacaktır.
13.09.2018 tarihinden önce imzalanmış olan kira sözleşmelerinde bedel TL’ye 2 ocak 2018 kuruna göre düzenlenir. Ancak bu bedel 2 yıllık süre için geçerli olacaktır.
Ancak, Türk parası olarak belirlemenin yapıldığı kira yılının sonundan itibaren bir yıl geçerli olmak üzere; anılan paragraf uyarınca Türk parası olarak belirlenen kira bedeli, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, belirleme tarihinden belirlemenin yapıldığı kira yılının sonuna kadar (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenecektir.
Bir sonraki kira yılı Türk parası cinsinden kira bedeli ise, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, önceki kira yılında geçerli olan kira bedelinin Türkiye İstatistik Kurumunun belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenecek ve belirlenen Türk parası cinsinden kira bedeli bu fıkrada belirtilen iki yıllık sürenin sonuna kadar geçerli olacaktır.
J-Dövizli olarak düzenlenmesine izin verilen sözleşmeler, eğer taraflar mutabık kalırsa TL’ye dönüştürülebilecektir.
