213 sayılı Vergi Usul Kanununun 370’inci maddesinde düzenlenen "İzaha davet" müessesesinin uygulama esaslarına ilişkin olarak 30.07.2020 tarihinde 519 Seri Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği yayımlanmış olup detaylı açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
1-213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 370’inci Maddesinin (a) Fıkrası Kapsamında İzaha Davet:
-Vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitler hakkında tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması kaydıyla mükellefler izaha davet edilebilecektir.
-Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, İzaha davet yazısının tebliğ tarihinden itibaren otuz günlük süre içerisinde izahta bulunması durumunda mükelleflerce yapılan izahat kabul edildiğinde mükellefler hakkında vergi incelemesi yapılmayacak veya takdire sevk işlemi yapılmayacaktır.
-Mükelleflerce yapılan izahatin kabul edilmemesi halinde değerlendirme sonucunu içeren yazının tebliğ edildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde beyannamelerin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan beyanların tamamlanması veya düzeltilmesi ile vergi ve gecikme zammının aynı süre (30 günlük süre) içerisinde ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası % 20 oranında kesilecektir.
2-213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 370’inci Maddesinin (b) Fıkrası Kapsamında Sahte Belge Kullanımına ilişkin Ön Tespit:
Ön tespitin, verginin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde yer alan fiillerle ziyaa uğratılmış olabileceğine ilişkin olması durumunda bu kapsamdaki mükellefler izaha davet edilmeyecektir. Ancak sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarı, bir takvim yılında 100 bin Türk lirasını geçmeyen veya bu tutarı geçse bile ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmayan mükelleflere ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilebilecektir.
Sahte belge kullandığı tespit edilen mükellefler tarafından ön tespite ilişkin yazının tebliğ edildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde gerekli düzeltme işlemlerinin yapılarak vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin gecikme zammı ile birlikte aynı süre (30 günlük süre) içerisinde ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilecektir.
SMİYB ön tespit yazısının tebliği tarihinden itibaren 30 günlük süre içerisinde tespit edilen hususa yönelik beyanname verilmemesi halinde mükellef hakkında söz konusu tespite ilişkin olarak vergi incelemesine ya da takdir komisyonuna sevk işlemi yapılacaktır.
Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair belge tutarının tespiti ile mal ve hizmet alış tutarının hesaplanmasında vergiler hariç tutarlar dikkate alınacaktır.
Sahte belge kullanma yönünden yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte belge tutarı toplamı, 100 bin Türk lirasını geçse bile, bir takvim yılındaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmazsa SMİYB ön tespit yazısı gönderilecektir.
Sahte belge kullanma yönünden yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte belge tutarının toplamı, bir takvim yılında 100 bin Türk lirasını geçen ve ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşan mükelleflere SMİYB ön tespit yazısı gönderilmeyecektir.
Sahte belge kullanma yönünden yapılan ön tespitlerde 100 bin Türk lirası sınırının veya %5'lik oranın aşılmamış olması şartları her bir yıl itibarıyla ayrı ayrı değerlendirilecektir.
3-Ortak Hükümler:
İzaha davet kapsamında verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergiler ile izah zammının mükelleflerce maddede öngörülen 30 günlük süre içerisinde ödenmemesi durumunda %20 oranında kesilmiş olan indirimli ceza %50 oranına yükselecek, izah zammı ise gecikme faizine dönüştürülecektir.
370’inci maddenin (a) fıkrası kapsamında kendilerine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, bu maddeye göre %20 oranında kesilen vergi ziyaı cezasına ilişkin ihbarnamelerin kendilerine tebliği üzerine süresi içerisinde tarhiyat sonrası uzlaşma başvurusunda bulunabilecektir.
Ancak, verginin 359 uncu maddede yer alan fiillerle ziyaa uğratılmış olabileceğine ilişkin olarak ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilen mükellefler ise kesilecek vergi ziyaı cezası için uzlaşma başvurusunda bulunamayacaktır.
