ÖZEL OKULLARDA ve ÖZEL DERSANELERDE ÖĞRENCİLERE ÜCRETSİZ EĞİTİM VERİLMESİNİN KDV AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

                                                                                                     Tunahan SOYLU

                                                                                                        Yeminli Mali Müşavir

1-GENEL BİLGİ

Ülkemizde özel öğretim 2007 yılına kadar 08.06.1965 tarihli ve 625 sayılı özel öğretim kurumları kanununa göre yapılmaktaydı. Ancak bu yasa 14.02.2007 tarihinde resmi gazetede yayımlanan 5580 sayılı yeni özel öğretim kurumları kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır. Yani 14.02.2007 tarihinden itibaren özel öğretim, 5580 sayılı yasaya göre yapılmaktadır. Bu yasa özel eğitimin usul ve esaslarını belirlemekte olup,13. maddesinde de özel eğitim kurumlarında en az %3 öğrencinin ücretsiz okutulması gerektiği belirtilmekle birlikte, bakanlığa bu oranı %10’a kadar arttırma yetkisi verilmiştir. Öte yandan ücretsiz öğrenci okutulması ile ilgili usul ve esasların yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir. 5580 sayılı yasanın 14. maddesinde bu yasayı ilgilendiren yönetmeliklerin 1 yıl içerisinde yayımlanacağı belirtilmekle beraber, bir yıllık süre dolmuş olmasına rağmen yönetmelikler yayımlanmamıştır. Yine yasanın geçici 1. maddesinde; bu kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar 625 sayılı yasaya ilişkin yönetmeliklerden 5580 sayılı yasaya aykırı olmayanların uygulamasına devam edileceği belirtilmiştir.

2-ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARINDA ÜCRETSİZ OKUYACAK ÖĞRENCİLER HAKKINDA YÖNETMELİĞİN İLGİLİ HÜKÜMLERİ

2.1-Ücretsiz Okuyacak Öğrencilerin Miktarı

5580 sayılı yasada da belirtildiği gibi ücretsiz okuyacak öğrenci miktarı; öğrenim gören öğrenci miktarının %3’ü kadar olacaktır. Ücretsiz okutulacak öğrencilerin sayısı tespit edilirken 0,5 ve daha yukarı çıkan kesirler tama tamamlanacaktır.

2.2-Ücretsiz Okuyacak Öğrencilerin Dağılımı

Kurumlar ücretsiz okutacakları öğrencileri sınıflara ve guruplara göre dağıtmaları gerekmektedir. Bir bölüme müracaatın az olması halinde, diğer bölümler için yapılan müracaatlarla noksanlıklar tamamlanır.

Ücretsiz öğrenim görecek öğrencilerin seçiminde imtihanla alınan öğrencilere öncelik tanınır.

2.3-Ücretsiz Okuma Hakkından Yararlanacak Öğrencilerin Taşıması gereken Şartlar

Kurumlarda ücretsiz okumak için müracaat edecek öğrencilerde aşağıdaki şartlar aranır.

a) T.C. vatandaşı olması. (T.C. vatandaşı olmayıp Türkiye'de yaşayan soydaşlarımızdahil),

b) Kuruma kayıtlı ve öğrenim görüyor olması,

c) Özel öğretim kurumlarında okuyan kardeşlerden yalnız birisi için müracaat edilmiş olması,

d) Öğrenci ailesinin aylık toplam gelirinin 5.000 x memur maaş kat sayısından fazla olmaması (Bu miktar Bakanlıkça azaltılıp artırılabilir),

e) Usulüne uygun müracaatta bulunulması,

f) Öğrencinin bir önceki sınıfını doğrudan geçmiş olması (Okullarda ara sınıflar için),

g) Öğrencinin ahlâk notunu kıracak şekilde disiplin cezası almamış olması,

h) Öğrencilerden herhangi bir yerde ücretle çalışanlar ile bunların eşlerinin aylık gelirleri toplamının, kurumun ilân etmiş olduğu ücretten fazla olmaması, gerekir.

Resmî görevde iken şehit olan veya sakat kalan anne veya babanın özel öğretim kurumlarına devam eden çocuklarının, ailesinin aylık toplam gelirine bakılmaksızın müracaatları kabul edilir.

2.4-Dosya ve Defter Tutma Mecburiyeti

Kurum idareleri, ücretsiz okuyacaklarla ilgili ilân, müracaat, kurul kararları, listeleri, sonuçların tebliği ile ilgili yazılar ve benzeri evrakı en az üç yıl muhafaza etmek için gerekli dosya ve defterleri tutmak zorundadırlar.

3-ÜCRETSİZ OKUTULAN ÖĞRENCİLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU

3.1-Ücretsiz Okutulan Öğrencilerin Yasal Sınır Olan %10 İle Sınırlı Kalması Durumunda KDV

Katma Değer Vergisi Kanunu nun 17/2-b maddesine göre 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Kanun hükümlerine tabi özel okullar tarafından ilgili dönemdeki kapasitelerinin % 10'unu, üniversite ve yüksekokullarda ise % 50'sini geçmemek üzere verilen bedelsiz eğitim ve öğretim hizmetleri, KDV’den istisna edilmiştir. Ancak ücretsiz okutulan öğrencilerin miktarı öğrenci kapasitesinin %10’unu aşarsa, fazla okutulan her ücretsiz öğrenciden emsal ücret üzerinden KDV tahsil edilecektir.

KDV Kanunu’nun 17. maddesindeki  istisnalar kısmi istisna niteliğindedir. Anılan kanunun 30/a maddesine göre vergiye tabi olamayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan  malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış belgelerince gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin mahiyetleri içinde yer alan KDV indirilememektedir. Aynı kanunun 33/1 maddesine göre “ Bu kanuna göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması halinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet eden kısmı indirim konusu yapılır.” hükmü  bulunmaktadır. Kısmi istisna kapsamına giren işlemlerle ilgili alış ve giderler dolayısıyla yüklenen vergilerin KDV Kanunu nun 30/a  33/1 maddeleri hükümleri gereği indirimi ve iadesi mümkün değildir. Kısmi istisna kapsamına giren işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim konusu yapılmayan vergiler KDV kanununun 58. Maddesi hükmüne göre Gelir ve Kurumlar Vergisi uygulaması açısından işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak göz önüne alınabilecektir.

3.2-Reklam Amacı İle Başarılı Öğrencilerin Ücretsiz Olarak Okutulması Durumunda KDV

Özel öğretim kurumlarında  başarılı öğrencilerin ücretsiz olarak okutulması mümkündür. Çünkü bu tip başarılı öğrenciler Özel Öğretim kurumlarının reklamını yapmak amacıyla kayıt edilmiş olup öğrencilere yapılan giderler ticari kazancın elde edilmesi ile ilgilidir. Bir nev-i reklam gideridir. Özel Öğretim kurumlarında   başarılı öğrencilerin 5580 sayılı kanun dışında reklam amacı ile ücretsiz öğrenci okutulması KDV kanununun 17. Maddesi kapsamına girmediğinden KDV’ye tabidir. KDV Kanununun 5. maddesine  göre vergiye tabi bir hizmetten işletme sahibinin işletme personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır ve anılan kanununun 27 .maddesi uyarınca emsal bedel üzerinden KDV ye tabidir. Anılan yasa hükümlerine göre ücretsiz okutulan öğrenciler için emsal bedel üzerinden fatura düzenlenecek ve faturada emsal bedel üzerinden KDV gösterilecektir. .(Maliye Bakanlığının 12.06.2000 tarih ve  5014-138Sayılı muktezası)

KDV Kanununun  29. maddesine giren mükellefler yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’ den kendilerine yapılan teslim ve hizmetler için ödedikleri KDV ‘yi indirebilirler. Özel Öğretim kurumlarınca reklam amacı ile başarılı öğrencilerin ücretsiz okutulması şeklindeki hizmet ifaları emsal bedel üzerinden KDV’ ye tabi tutulacağından bu hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV’ler indirilebilecektir.

3.3-Öğrencilerin Tamamen Ücretsiz Okutulmasi Halinde KDV

Kanunların ve ilgili yönetmeliklerin izin verdiği resmi kurum kontenjanını  aşan veya  reklam amacı olmaksızın, işletme sahibinin kendi ihtiyari ile öğrenci ücretlerinde  % 100 indirim yapılması halinde ise öğrenci ücretlerinin tamamı gelir olarak kaydedilmeli KDV tutarı ayrı gösterilmelidir. Çünkü bu şekilde yapılan % 100 indirimler mükellef tarafından bağış olarak kabul edilmiş vergi kanunlarında kanunen kabul edilmeyen Giderleri hükmündedir.

4-DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Özel okul ve dersanelerde ücretsiz olarak eğitim alan öğrencilerin KDV yönünden durumunu değerlendirdiğimiz makalemizde şu sonuçlar ortaya çıkmaktadır.

a-ücretsiz okuma hakkından herhangir bir öğrenci değil, mali durumu yetersiz ve başarılı olan öğrenciler yararlanabilmektedir.

b-Eğer ücretsiz okutulan öğrencilerin miktarı yasal sınır olan %10’un altında ise, bu öğrencilere verilen eğitim hizmeti KDV’den istisna olacaktır.

c-Eğer ücretsiz okutulan öğrencilerin miktarı yasal sınır olan %10’un üzerinde ise, bu öğrencilere verilen eğitim hizmeti emsal bedel üzerinden KDV tahsil edilecektir.

d-Yasal sınır içerisinde ücretsiz okutulan öğrencilerin KDV’den istisna tutulması, kısmi sitisna olduğundan bu öğrencilerin emsal ücretlerine tekabül eden, tüklenilen KDV gider yada maliyete ilave edilecektir.

e-Özel Öğretim kurumlarınca reklam amacı ile başarılı öğrencilerin ücretsiz okutulması şeklindeki hizmet ifaları emsal bedel üzerinden KDV’ye tabi tutulacaktır. Ancak bu hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV’ler indirilebilecektir.

f-Öğrencilerin yasal sınırın üzerinde reklam amacı da olmaksızın tamamen ücretsiz okutulması durumunda emsal bedel üzerinden KDV hesaplanacaktır.

http://www.bilgilidenetim.com/ozel-okullarda-ve-ozel-dersanelerde-ogrencilere-ucretsiz-egitim-verilmesinin-kdv-acisindan-degerlendirilmesi.html sitesinde yayınlanmıştır.