KÜLTÜR YATIRIM VE İŞLETMECİLİĞİNE VERGİ TEŞVİĞİ

                                                                                        Tunahan SOYLU

                                                                                       Yeminli Mali Müşavir

1-GİRİŞ        

Meclis kültürel yatırımları teşvik etmek amacıyla 14.07.2004 tarihinde KÜLTÜR YATIRIMLARI VE GİRİŞİMLERİNİ TEŞVİK KANUNU adında bir yasa çıkarttı. Bahsi geçen yasada kültürel yatırımı ve işletmeciliği teşvik eden birçok unsur göze çarpmaktadır. Bunlardan biri de vergisel teşviklerdir. Vergisel teşviklere ilişkin usul ve esaslar da maliye bakanlığı tarafından 20.02.2009 tarihinde çıkartılan tebliğ ile düzenlenmiştir. Ancak ne enterasandır ki; yasaya açıklık getirecek olan tebliğ tam beş yıl sonra çıkartılmıştır. Makalemizin konusunu da kültürel yatırımlara uygulanacak olan vergisel teşvikler oluşturmaktadır.

2-TEŞVİK KAPSAMINDA YER ALAN YATIRIMLAR NELERDİR

 Teşvik kapsamında yer alan faaliyetler yasanın 4.maddesinde açıklanmış olup şunlardır;

-Kültür merkezlerinin yapımı, onarımı ve işletilmesi.

-Kütüphane, arşiv, müze, sanat galerisi, sanat atölyesi, film platosu, sanatsal tasarım ünitesi, sanat stüdyosu ile sinema, tiyatro, opera, bale, konser ve benzeri kültürel ve sanatsal etkinliklerin ya da ürünlerin yapıldığı, üretildiği veya sergilendiği mekânlar ile kültürel ve sanatsal alanlara yönelik özel araştırma, eğitim veya uygulama merkezlerinin yapımı, onarımı veya işletilmesi.

-2863 sayılı Kanun kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının, bu Kanunun amacı doğrultusunda kullanılması.

-Kültür varlıkları ile somut olmayan kültürel mirasın araştırılması, derlenmesi, belgelendirilmesi, arşivlenmesi, yayınlanması, eğitimi, öğretimi ve tanıtılması faaliyetleri.

3-TEŞVİKTEN KİMLER FAYDALANABİLECEKTİR

Gelir vergisi stopajı indiriminden, ‘kültür yatırımı’ ve ‘kültür girişimi’ belgesi almış kurumlar vergisi mükellefleri yararlanacaklardır.

İndirimin uygulanmasında tam veya dar mükellefiyet esasında vergilendirilmenin bir önemi bulunmamakta olup kamu kurum ve kuruluşlarına ait iktisadi işletmeler kurumlar vergisi mükellefi olması koşuluyla bu indirimden yararlanacaktır.

4-TEŞVİKTEN YARARLANMANIN ŞARTLARI NELERDİR

Bu teşvikten yararlanmanın ön şartı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen ‘kültür yatırımı’ ve ‘kültür girişimi’ belgesinin alınmış olmasıdır. Bu belgeyi almış olan mükellefler hususi ile belgeli yatırım veya işletmede çalıştıracakları işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin;

-  Yatırım aşamasında üç yılı aşmamak kaydıyla % 50'sini,

-  İşletme aşamasında ise yedi yılı aşmamak kaydıyla % 25'ini,

verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edecektir.

4.1-TEŞVİKTEN YARARLANACAK PERSONEL

Teşvikten yararlanacak personel için bir sınır getirilmemiştir. Şöyle ki; kültür yatırımında çalışan kimselerin teknik personel ya da vasıfsız işçi olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Ancak kültür yatırımını yapan işletme bünyesinde çalışmakla beraber fiilen kültür yatırımı işinde değil de işletmenin diğer işlerinde çalışan personelin bu teşvikten yararlanması mümkün değildir.

Örnek:

Bir film şirketi almış olduğu ‘kültür yatırımı belgesi’ ile 01.03.2009 tarihinde Antalya ilinin Serik ilçesinde film stüdyosu inşasına başlamış ve inşaatı 25 işçi çalıştırarak 2013 yılında bitirmiş olsun. İnşaatta çalışan işçiler için ödemiş olduğu ücretler üzerinden 2009/Mart döneminde 2.000,00.-TL gelir vergisi stopajı hesaplandığını farz edersek bu verginin sadece 1.000,00.-TL’sini ödeyecektir. Ancak 2013 yılına geldiğinde ise inşaat hala devam etse dahi teşvikten yararlanma süresi 2012 yılında dolduğundan 2013 yılında bu teşvikten yararlanamayacaktır. Bununla birlikte stüdyoda film çekimi başladığında ise 7 yıl süresince stüdyoda çalışanların ücretleri üzerinden hesaplanan verginin %75’i ödenecektir.

5-STOPAJ TEŞVİĞİNDEN FAYDALANAN MÜELLEFLERİN ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ

Hemen belirtmeliyiz ki; stopaj teşviğinden yararlanmak asgari geçim indiriminden yararlanmaya engel teşkil etmemektedir. Yararlanması sırası olarak ta mükellefler hesaplamış oldukları gelir vergisi stopajından önce asgari geçim indirimini mahsup edecekler, kalan tutar üzerinden de teşvik kapsamındaki tutarı mahsup edeceklerdir. Ancak kalan tutarın teşvik kapsamında terkin edilebilecek tutardan küçük olması durumunda kalan tutar kadar terkin yapılabilecektir.

Örnek:

Kültürel faaliyet ile iştigal eden bir vakfın  ‘kültür girişimi belgesi’ de alarak İstanbul’da bir müze işlettiğini,  farz edelim. Vakıf müzede, brüt aylığı 1.000,00.-TL, ve 2.000,00.-TL olan bekar 2 personeli çalıştırdığını farz edelim. Müzeyi işleten vakfın mahsup edebileceği Asgari geçim indirim ve terkin edebileceği Gelir vergisi stopajı aşağıda belirtildiği gibi olmalıdır.

Yukarıdaki örnekten görüldüğü üzere müze işletmeciliği yapan vakıf teşvikten faydalanmamış olsa 360,00.-TL Gelir vergisi stopajı yapması gerekirken, teşvikten yararlanması durumunda ise 247,5.-TL gelir vergisi stopajı yapması gerekmektedir.

6-TEŞVİKTEN YARARLANMANIN ŞEKİL ŞARTLARI

Mükellefler vermiş oldukları muhtasar beyannamelerinde çalıştırdıkları tüm işçilere ait ücret matrahlarını beyan ederek bunlara ilişkin vergilerin tahakkuk ettirilmesini sağlayacaktır.

Stopaj indiriminden yararlanabilmek için muhtasar beyanname ile birlikte;

-Kültür yatırımı veya kültür girişimi belgesinin tasdikli örneği ile,

-Tebliğ ekinde yayımlanan bildirgenin doldurularak vergi dairesine verilmesi zorunludur.

Bu bildirimleri muhtasar beyannameyi elektronik olarak verenler elektronik ortamda, diğer mükellefler yazılı olarak bağlı bulundukları vergi dairesine vereceklerdir.

Başka teşvik unsurlarından da yararlanma imkanı olan mükellefler hangi teşvik unsuru lehlerine ise o teşvik unsurunda yararlanacaklardır.

            7-‘KÜLTÜR YATIRIMI’ VEYA ‘KÜLTÜR GİRİŞİMİ’ BELGESİ OLAN İŞLETMELERİNİN DEVRİ  VEYA FAALİYETİNİN SONA ERMESİ HALİ

Belgeli kültür yatırımlarını veya işletmelerini Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ile kiralayan veya devralan kurumlar vergisi mükellefleri de kalan süre için indirim uygulamasından yararlanacaklardır.

Belge sahibi tüzel kişiliğin şirket ana sözleşmesinin, ortaklık statüsü veya yapısının Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ile değiştirilmesi hali de kalan süre için indirimden yararlanılmasına engel değildir.

Belirtilen esaslar çerçevesinde yatırım veya işletmeyi kiralayan veya devralanların indirimden kalan süre kadar yararlanmaları için, bu durumun Kültür ve Turizm Bakanlığından alınan belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.

İndirimin, kültür belgeli işletmelere tanınması nedeniyle Kanunda belirtilen sürelerin tamamlanması halinde işletmeleri devralan kurumlarca indirimden faydalanılamaz.

8-YATIRIMIN TAMAMLANMASI ANCAK İŞLETMEYE GEÇİLMEMESİ CEZAYI GEREKTİRMEKTEDİR.

Bu yasanın amacı işletmeciler için istihdam maliyetinin azaltılması ve işletmelerin devamlılığının sağlanması olduğundan dolayı yatırımı tamamlayıp işletmeye geçmeleri esastır. Yatırım aşamasında gelir vergisi stopajı indiriminden yararlanan mükelleflerin yatırımlarını işletme aşamasına geçirmemeleri durumunda yararlanılan indirim tutarları kendilerinden tahsil edilecektir.

Gelir vergisi stopajı indiriminden yararlanmaya başlayan girişimci veya yatırımcıların yatırım ve işletmelere;

- Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler dışında son vermeleri halinde,

- Bir yıl içinde tekrar başlamamaları halinde,

yatırım aşamasında indirim konusu yapılan tutarlar, 213 sayılı Kanun ile 6183 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerekli müeyyideler uygulanarak tahsil edilecektir.

         9-SONUÇ

         Kültürel yatırımı ve kültürel işletmeciliği teşvik etmek amacıyla çıkarılmış olan 5225 sayılı yasa ve çıkarılmış olan 1 seri numaralı tebliğ tetkik edildiğinde gelir vergisi stopaj teşviki ile ilgili olarak özetle;

-Teşvikten tam ve dar mükellefler yararlanabilecektir.

-Teşvikten yararlanmak için kültür bakanlığından ‘Kültür yatırımı belgesi’ ve/veya ‘Kültür işletmeciliği belgesi’ belgesi alınması gerekmektedir.

-Stopaj teşviği, hesaplanan stopaj gelir vergisinin yatırım aşamasında %50’sinin işletme aşamasında ise %25’inin terkin edilmesi şeklinde olacaktır.

-Teşviğin süresi yatırım aşamasında 3 yıl, işletme aşamasında 7 yıl olarak uygulanacaktır.

-Yatırım aşamasında teşvikten yararlanıp, daha sonra işletmeye geçemeyen mükelleflerden yararlanmış oldukları teşvik miktarı cezalı olarak geri alınacaktır.

-Yatırım yada işletme aşamasında işini devreden mükelleflerin teşvik için arta kalan süreler devralan mükellefler tarafından kullanılacaktır.

http://www.bilgilidenetim.com/kultur-yatirim-ve-isletmeciligine-vergi-tesvigi.html ’ de  yayınlanmıştır.