Bu yasa devlete borcu olan vatandaşa göre ‘vergi affı’, Yasayı hazırlayanlara göre ‘ödeme kolaylığı’ yada ‘yeniden yapılandırma’, Devlete olan yükümlülüklerini tam ve zamanında yerine getiren vatandaşlara göre ise ‘vergi cezası’.

Af mı ödeme kolaylığı mı, mevzularına girmeden yasanın içeriğinden bahsetmek istiyorum. Zira bu mevzu ayrıca değerlendirilmesi gereken bir husus.

Bu yasa tasarısında birçok kamu alacağına ilişkin düzenleme olmasına rağmen biz sadece uzmanlık alanımız olan vergi alacaklarına ilişkin düzenlemelere değineceğiz.

Kesinleşmiş vergi borçlarının durumu

Bu aşamada olan kamu alacakları için, vergi aslının tamamı alınacak. Ancak maliye bakanlığı tarafından uygulanan gecikme zammı oranları değil, enflasyon oranları uygulanacak. Tabi ki affın sınırı buraya kadar da değil. Arzu ederseniz 36 aya kadar vade de yaptırabileceksiniz. Vade yaptırmanız durumunda doğal olarak vade farkı ödemeniz gerekecek.

Diyelim ki; vergi mükellefsiniz. Yani ticaretle uğraşıyorsunuz. Bir takım sebepler nedeniyle mal satışlarınız azaldı, piyasadan alacaklarınızı da tahsil edemediniz. Dolayısıyla 2006 yılı için tahakkuk eden ve 2007 yılının nisan ayı sonuna kadar ödemeniz gereken  kurumlar vergisini ödeyemediniz. Af yasası olmamış olsaydı halen uygulanmakta olan %23’lük gecikme zammı oranı ile hesaplanacak faiz ile birlikte ödemeniz gerekecekti. Ancak af yasasından faydalanarak ödemek isterseniz faiz oranı enflasyon oranında uygulanacak. Malumunuz enflasyon oranları 7-8 yıldır yıllık %10’un altında kalmaktadır. Dolayısıyla ciddi bir kolaylık olduğu ortada.

Ya da her türlü sıkıntıya rağmen beyan etmiş olduğunuz vergileri ödediniz. Ama buna rağmen maliye memurları 2009 yılı içerisinde denetime gelip, fatura düzenlemediğiniz gerekçesi ile örneğin 5.000,00.-TL ceza yazdılar. siz de ‘kardeşim bu krize rağmen zorlansak ta vergimizi ödedik. Durup dururken bu denetim de neyin nesi’ deyip bu cezayı ödemediniz.

İşte böyle bir durumdaysanız af yasası sizin imdadınıza yetişti. Yasaya göre bu cezanın yarısını yani 2.500,00.-TL’sini ödeyip kurtuluyorsunuz.

Nasıl ama avantajlı değil mi…..

İhtilaflı vergi borçlarının durumu

Farz edelim; Ekonomik krizin devam ettiği 2009 yılında maliye defter ve belgelerinizi inceleyerek 2006 yılı için ödemeniz gereken kurumlar vergisini daha düşük ödediğinizi tespit ederek, size 20.000,00.-TL ilave vergi, 30.000,00.-TL de ceza kesti. Siz de öfkelenip bu vergi ve cezayı ödemeyerek vergi mahkemesinde dava açtınız.

31.12.2010 tarihi itibariyle davadan vazgeçip vergi ve cezanızı ödemek ister iseniz ödemeniz gereken rakam tam tamına 70.350,00.-TL.

Af yasasına göre ise davanızın bulunduğu aşamaya göre çeşitli kolaylıklar sağlanmış durumda. Bu kolaylıkları daha anlaşılır kılmak için aşağıya bir tablo hazırladık.

Tablonun tetkikinden görüleceği üzere; hem vergi hem ceza var ise cezanın tamamı kaldırılmakta iken, sadece ceza olması durumunda ise ceza %75 ile %90 arasında kaldırılmaktadır. Vergi asıllarında ise davanın aşamasına göre %50 ile %80 arasında bir af öngörülmektedir. Faiz oranına gelince ise halen uygulanmakta olan yıllık %23 (Bu oran 21.04.2006’ya kadar %30 iken 02.03.2005’ e kadar ise %36 olarak uygulandı) gecikme zammı/gecikme faizi oranı yerine daha düşük olan TEFE/ÜFE oranı uygulanacaktır.

Defter ve belgeleri halen incelenmekte olanların durumu

2006-2009 yıllarına ilişkin defter ve belgeleri incelenen ve Af yasasının yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı halde Kanunun yayım tarihinde incelemesi devam eden mükelleflerin incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine devam edilecektir.

Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra;

-Adınıza hesaplanan vergilerin yüzde %50'si, cezalarının ise tamamı kaldırılacak,

-Gecikme faizi oranı yerine de TEFE/ÜFE oranı uygulanacak.

-Vergi aslına bağlı olmayan bir ceza çıkarsa bunun da %75’i kaldırılacak. Ancak kalan %25’lik kısmın en geç 12 ay içinde 6 eşit taksitte ödenmesi gerekecek.

İncelenmesi Tamamlanıp Uzlaşma Aşamasında Olanların Durumu

Af Yasa'nın yayımlandığı tarih itibariyle, “tarhiyat öncesi uzlaşma” talebinde bulunulmuş ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte, vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklarda;

-Adınıza hesaplanan verginin yüzde 50'si, cezanın tamamı kaldırılacak,

- Gecikme faizi yerine de TEFE/ÜFE'ye göre hesaplanan faiz esas alınacak.

           Benzer indirim “tarhiyat sonrası uzlaşma” istenilip, henüz dava açılmamış ihtilaflar hakkında da geçerli olacak.

Sevgili okuyucular görüldüğü üzere vergisini şu yada bu sebeple ödeyemeyenlere müthiş bir  kolaylık sağlanmış durumda. Özetle bundan iyisi şamda kayısı. Ancak bu tür düzenlemeler vergisini tam ve zamanında ödeyen mükelleflere ‘keşke ben de vergimi ödemeseydim’  şeklinde düşünmelerini engellemesi gerekir. Maalesef ki; vergisini ödeyenlerin düşüncesi bu yönde. Bu tür af yasaları çıkarılırken vergisini ödeyenlerin de gözetilmesi gerektiği kanaatindeyim. Mesela 10 yıl boyunca vergisini hiç aksatmadan ödeyenlere bir vergi indirimi öngörülebilirdi. Böyle bir indirim vergilerin tam ve zamanında ödenmesini de teşvik edecektir. Yapılan araştırmalara göre de ödül sistemi ceza sisteminden daha etkili olmaktadır.